Üzerine kaynar su dışında hiçbir şey dökmeyin! Lavabo açıcı neden patlıyor?

Lavabo açıcıların ‘sodyum hidroksit’ yani ‘Kostik’ olduğunu ve kendi kendine patlamayacağını söz eden uzmanlar, zıt bir kimyasal hususla bir ortaya getirildiğinde çok şiddetli kimyasal yansıma meydana geleceğini söylüyor. Kimyasal paklık gereçlerinin mutfak için olanların mutfakta, banyo için olanların da banyoda kullanılacağını, ikisinin hiçbir vakit birbirine karıştırılmaması gerektiğini kaydeden Kimya Mühendisi İSG Uzmanı Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, Covid periyodunda kullanılan maskelerin de işe yaramayacağını vurguladı.

Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Enstitüsü İş Sıhhati ve Güvenliği Yüksek Lisans Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, İstanbul’da evvelki gün tıkanan lavaboya dökülen açıcının patlamasını kıymetlendirdi.

Lavabo açıcılar kendi kendine patlamıyor

Kimya Mühendisi Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, lavabo açıcıların ‘sodyum hidroksit’ yani ‘Kostik’ olduğunu ve kendi kendine patlamayacağını belirterek, “Kostiktir, yani beyaz Ayvalık sabunu ham unsurudur. Kostiktir ancak çok kuvvetli yakıcı ve dağlayıcıdır. Bu kimyasal unsur, paketlerin içinde topuzlu iğne başı üzere boncuk biçimindedir. Bunu biz zıt bir kimyasal unsurla bir ortaya getirirsek çok şiddetli kimyasal yansıma olur. Yansıma sonucunda ısı açığa çıkar, toksik gazlar açığa çıkar ve yakıcılığı dağlayıcılığı daha şiddetlenebilir.” dedi.

Sadece kaynar su dökülmeli! 

Lavabo açıcıların kullanımını anlatan Gezen, şöyle devam etti:

“Lavabo açıcı tıkanan lavabo içerisine dökülür. Üzerine 50 santimetre uzaktan yahut 1 metre kadar uzaktan kaynar su dökülerek, yalnızca kaynar su diğer hiçbir unsur değil, oradaki yolu açar. Kostiğin bir özelliği de yağları çözmesinin yanında saçları, kılları, bedenden sökülen artık deri modüllerini da yakarak o yolu açar. Lavabonun sarfiyatını açar.” 

Sirke ve karbonat tesirli mi?

Karbonatın lavabo açmada kısmen işe yaradığını da tabir eden Gezen, “Sodyum karbonat ya da sodyum bikarbonat daha düşük riskli kimyasallardır. Kimyasal unsurdur lakin tehlikesi ve doğurabileceği riskler daha sonludur. Sirke de asittir lakin daha zayıf bir asittir. Yani tuz ruhundan ya da kezzap denilen nitrik asitten çok daha zayıf, organik bir asittir.” diye konuştu.

Klor gazı havadan 2-2,5 defa ağırdır, yere yanlışsız çöker

Çamaşır suyuna da işaret eden Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, çamaşır sularında sodyum hipoklorit bulunduğunu ve mutlaka yabancı unsurlarla karıştırılmaması gerektiğini zira zehirli gazlar çıkacağını söyledi.

Klor gazının mevte neden olan bir gaz olduğunu hatırlatan Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, “Çok yüksek risklidir. Bunu Birinci Dünya Savaşında Almanlar Fransızlara, Fransızlar Almanlara karşı cephede kullanmışlar. Bu halde 150 bin asker ölmüş. Klor gazı havadan 2-2,5 kez ağırdır, yere yanlışsız çöker. İnsan düştüğü yerde, bayıldığı yerde teneffüs refleks olarak devam ettiği için klor gazını yutar, akciğerlerde klor gazı hidroklorik asite dönüşür yani tuz ruhuna dönüşür ve klor gazı soluyan bireyler kan kusarak, can çekişerek 48 saat içinde kesin ölür.”

Yağ çözücüleri de öteki bir materyalle karıştırmamak gerekiyor

İstanbul’da gerçekleşen patlama olayında birbirine çok şiddetli yansıma veren iki hususun karıştırıldığını anlatan Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, bu kişinin bedeninin tabiplerin söz ettiği üzere yüzde 35’inin bu nedenle yandığını lisana getirdi.

Kimyasal yansıma sonucunda klor gazı üzere zehirli gazlar ortaya çıktığını, kişinin onu solumasıyla o anda bayılabileceğini anlatan Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, klor gazı çıkışı devam ettiği taktirde bunun mevte kadar gidebileceğini kaydetti.

Yağ çözücülere de dikkat çeken Kimya Mühendisi Gezen, yağ çözücülerde amonyak türevi kimyasalların var olduğunu, bunları da muhakkak diğer bir materyalle karıştırmamak gerektiğini söyledi.

“Öğretilmediği sürece rastgele karıştırırlar…”

Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, “İnsanlar bu materyallerden bihaber bir biçimde. Bunların öğrenileceği yer okullardır.  Ama okullarda öğretilmediği sürece beşerler bu kimyasal unsurları rastgele karıştırır. Başımıza bu türlü işler gelir.” dedi.

En az 15 dakika duru su ile temizlenmeli…

Bu tıp bir lavabo açıcı patlama olayı yaşanması durumunda birinci müdahalenin en az 15 dakika akan suyla bedende bulaşan yerlerin yıkanması olduğunu söz eden Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, “Yani kişinin şuuru yerindeyse o kimyasal maddeyi cilt üzerinden atmak değerli. Şuuru yerinde değilse derhal 112 aranarak acil yardım istenmeli. En az 15 dakika akan duru suyla temizlemesi gerekiyor. Ondan sonra en yakın sıhhat merkezine gidilmeli.”

Mutfaktaki mutfakta, banyodaki banyoda kullanılır

Mutfak ve banyolarda kullanılan kimyasallar konusunda çok riskler olduğunu lisana getiren Öğr. Gör. Mustafa Cüneyt Gezen, “Bu tıp kimyasallara mutfakta da banyoda da var. Ben diyorum ki, mutfak için olanlar mutfakta, banyo için olanlar banyoda kullanılır. İkisi hiçbir vakit birbirine karıştırılmaz. Mutfaktakiler mutfakta kullanılsın, mutfakta kalsın, banyodakiler banyoda kalsın. Riski görüyoruz.” Sözlerini kullandı. 

Alan güzel havalandırılmalı!

Temizlik basamağında paklık yapılan alanın havalandırılmasının çok değerli olduğuna vurgu yapan Gezen, şu ihtarlarda bulundu: “Kimyasalların kullanıldığı alanı çok uygun havalandırmak gerekiyor. Maske konusunda da ne tıp maske takacak? Covid devrinde taktığımız maskeler hiçbir işe yaramaz, onlar toz maskesi.  Bize etkin karbon, filtreli, kartuşlu, gaz maskesi lazım. Havalandırması çok yeterli olan bir yerde bu iş uygulanmalı.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı