“Çatışmaların Önlenmesi Bugünün Dünyasında Mutlak Öncelik Olmalı”

Birleşmiş Milletlere bağlı en büyük barışı muhafaza operasyonunu yöneten Columbia Üniversitesi Profesörü Jean-Marie Guehenno, Sabancı Üniversitesi Tuzla yerleşkesinde özel bir konuşma gerçekleştirdi. 2022 yılında dünya genelinde 55 faal çatışma ortamı olduğuna dikkat çeken Profesör Guehenno, “Çatışmaların önlenmesi, bugünün dünyasında mutlak öncelik olmalı. Devletler ve milletlerarası örgütler tek başlarına bunu başaramazlar. Çatışmayı önlemenin başarılı olabilmesi için, iş dünyası ve sivil toplumun da tahlilin bir modülü olması gerekiyor.” dedi.  

Düzenlenen aktifliğe online olarak katılan Sabancı Üniversitesi Memleketler arası Müşavere Şurası Üyesi Muhtar Kent ise, kendisi ismine kurulan ve Prof. Guehenno’nun Direktörlüğü’nü üstlendiği Columbia Üniversitesi SIPA Kent Küresel Liderlik Programı Milletlerarası Çatışma Tahlili Merkezi’nin “Altın Üçgen” anlayışıyla hareket ettiğini belirterek, “Devletlerin, iş dünyasının ve sivil toplumun bir ortaya gelerek son 20-30 yılda yaşadığımız toplumsal meseleleri çözmeye çalışmasını tabir eden ‘Altın Üçgen’ anlayışına sahiden inanıyorum. Zira biliyoruz ki, bu problemleri devletler, iş dünyası ya da sivil toplum tek başına çözemez.” açıklamasında bulundu. 

Sabancı Üniversitesi, Tuzla yerleşkesinde düzenlenen özel bir aktiflikte, 2000-2008 yılları ortasında Birleşmiş Milletlere bağlı en büyük barışı muhafaza operasyonunu yönetmiş olan Columbia Üniversitesi SIPA Kent Küresel Liderlik Programı Profesörü ve birebir vakitte Birleşmiş Milletler (BM) Üst Seviye Arabuluculuk Müşavere Şurası Üyesi Jean-Marie Guehenno’yu ağırladı. “Çatışmaların Dönüşümü ve Barış İnşasının Geleceği” başlıklı bir konuşma gerçekleştiren Guehenno, milletlerarası münasebetler alanında 21. yüzyılda yaşanan dönüşüme ve bu dönüşümde gelişen yeni teknolojilerin tesirine ışık tuttu. Dünyada yaşanan çatışmaların sayısının Soğuk Savaş’tan bu yana en yüksek düzeye ulaştığına dikkat çeken Prof. Guehenno, şu açıklamada bulundu: “Dünya genelindeki etkin çatışmaların sayısı, yoğunluğu ve mühleti Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en yüksek düzeyinde. Yakın vakitte yapılan bir araştırmaya nazaran, 2022 yılında, ortalama 8 ila 11 yıldır devam eden 55 faal çatışma yaşandı. Bunun 10 yıl öncesinde ise ortalama mühleti 7 yıl olan 33 faal çatışma kelam konusuydu. Dünyada durumun kötüleştiği ve Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle beliren güzelleşmenin akabinde çatışmaların arttığı açık bir formda görülebilir.”

Savaş ile barış ortasındaki ayrımın giderek görünmez hale geldiğini kaydeden Guehenno, “Dünyadaki istikrardan çıkarı bulunan artık birçok aktör var. Birçok durumda, dondurulmuş bir çatışma ortamındansa çürümeye yüz tutmuş çatışma ortamlarından bahsetmeliyiz. Bu nedenle, çatışmaların önlenmesi, bugünün dünyasında mutlak öncelik olmalı. Devletler ve milletlerarası örgütler tek başlarına bunu başaramazlar. Çatışmayı önlemenin başarılı olabilmesi için, iş dünyası ve sivil toplumun da tahlilin bir modülü olması gerekiyor.” dedi. 

“KARARLAŞTIRILMIŞ BİR YAPISI VE TANIMLAYICI BİR PRENSİBİ OLMAYAN BİR ÇAĞDAYIZ”

Zamanımızın baskın klişesinin yeni bir Soğuk Savaş devrinin başlangıcında olduğumuz fikri olduğunu lisana getiren Guehenno içinde bulunduğumuz devri, evvelki periyotlardan ayıran özellikleri sıraladı. Dünya iktisadının I. Dünya Savaşı’ndan bu yana hiç olmadığı kadar çok kutuplu fakat birebir vakitte bütünleşik hale geldiğini vurgulayan Guehenno açıklamasını şöyle sürdürdü: “Soğuk Savaş büyük ölçüde ideolojik bir müsabakaydı. Her kamp, ideolojisinin meşruiyetine ikna olmuştu. Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra, Batı ülkeleri, dünya çapında algıları şekillendirmeyi amaçlayan Batı evrenselciliği anlatısını dayatmak için büyük gayret harcadı. Bu, demokratikleşmenin, barış ve refaha öncülük eden bir anlatısıydı. Üçü de el ele gitmeliydi ve bu, geri kalan dünya için cazibeli bir modeldi. Bu anlatı, demokratik görünen ülkelerin demokratik olmayan bir biçimde saldırgan davranması ve demokratik olmayan Çin’in ise istikrarlı ekonomik ilerleme sağladığı vakit, manasını yitirmeye başladı. Batı’nın zafer kazanan anlatısının sona ermesi, yerini alternatif bir anlatıya bırakmadı. Artık kendine itimadın olduğu bir çağda değiliz. Akışkan, çok katmanlı, kararlaştırılmış bir yapısı ve tanımlayıcı bir prensibi olmayan bir çağdayız.”

VERİ İHTİLALİNİN YARATTIĞI TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM

Jean-Marie Guehenno Sabancı Üniversitesi’ndeki konuşmasında, teknolojinin gelişimiyle birlikte yaşanan bilgi ihtilalinin, evvelki yüzyıllarda matbaanın keşfi ve Sanayi Devrimi’nin yarattığı toplumsal dönüşümden çok daha büyük ve süratli bir tesire sahip olabileceğine de vurgu yaptı. “Sanayi öncesi periyotta olduğu üzere, sanayi çağında da güç, fizikî varlıkların denetimine dayanıyordu. Pekala, savaş sanal varlıklara kaydığında ne olur?” sorusunu yönelten Prof. Guehenno; bireyler, bilimsel kurumlar, işletmeler, devletler üzere bilgi ihtilalinden potansiyel olarak yarar sağlayan birçok kümenin olduğunu belirterek, farklı çıkar kümelerinde yaşanabilecek güçlenmenin yaratabileceği risklere dikkat çekti: “Devletler ve şirketler, çoğunlukla vatandaşlarına ve müşterilerine daha uygun güvenlik ve hizmetler sağlayacaklarını haklı olarak argüman edebilirler. Lakin bireyler, yeni güç kaynaklarını nasıl kullanacaklar? Bireylerin güçlenmesi, her güçlenme üzere, yeterli ve makus sonuçlara yol açabilir. En düzgün ihtimalle bilgi ihtilali sayesinde bireylerin daha güzel bilgilendirilmiş olmaları sayesinde daha uygun kararlar vermelerini, vakitlerini daha güzel yönetebilmelerini, gücün kullanımını daha düzgün denetleyebilmelerini, olumlu bir etkiyi artırmak için diğerleriyle daha yeterli irtibat kurabilmelerini umabiliriz. En makûs senaryoda ise, dünyanın irtibatlı hale gelmesi nedeniyle, bilgisayar korsanlarının tüm sistemleri çökertmesi, makûs niyetli aktörlerin düzmece haber yayması, oburlarının saklılığının ihlal edilmesi, şantaj yapılması ve dijital maharetin yüksek olduğu hırsızlıklar beklenebilir.” Guehenno, bilgi ihtilalinin, tıpkı vakitte, rastgele bir barış ve savaşın geleceğini evvelce varsayım etmeye yönelik rastgele bir teşebbüsü daha da zorlaştıran fevkalâde bir çarpan ve hızlandırıcı olarak görülebileceğini kaydetti.   

ÇATIŞMA TAHLİLİNDE ‘ALTIN ÜÇGEN’ FORMÜLÜ 

Düzenlenen aktifliğe online olarak katılan Sabancı Üniversitesi Milletlerarası Müracaat Konseyi Üyesi Muhtar Kent ise, kendisi ismine kurulan ve Prof. Guehenno’nun Direktörlüğü’nü üstlendiği Columbia Üniversitesi SIPA Kent Küresel Liderlik Programı Memleketler arası Çatışma Tahlili Merkezi’nin “Altın Üçgen” anlayışıyla hareket ettiğini belirterek, “Devletlerin, iş dünyasının ve sivil toplumun bir ortaya gelerek son 20-30 yılda yaşadığımız toplumsal sıkıntıları çözmeye çalışmasını yansıtan ‘Altın Üçgen’ anlayışına sahiden inanıyorum. Zira biliyoruz ki, bu sıkıntıları devletler, iş dünyası ya da sivil toplum tek başına çözemez.” 

Muhtar Kent, Columbia Üniversitesi Milletlerarası Bağlar ve Kamu Bağlantıları (School of International and Public Affairs – SIPA) Okulu’na bağlı kurulan Kent Küresel Liderlik Programı ile ilgili de şu bilgileri paylaştı: “Emekli olduğum 2018 yılında, ‘Altın Üçgen’ konusunda manalı bir şeyler yapmak istiyordum. Bu fikrimi Columbia Üniversitesi’nin idaresi ile paylaştığımda o devir SIPA Dekanı olan Merit E. Janow ‘Neden çatışma tahlili alanında altın üçgen formülünü uygulamıyoruz?” dedi. Bunu sağlayabilecek birikim ve güçte olan Jean-Marie Guehenno, bizim için büyük talih oldu. Guehenno’nun Yöneticiliğini üstlendiği ‘Çatışma Çözümü’, Kent Küresel Liderlik Programı’nın ana bel kemiğini oluşturuyor. Devlet, iş dünyası ve sivil toplumdan temsilcileri her yıl mayıs ayında bir ortaya getirerek çatışma tahlili alanında tecrübelerin paylaşılmasına imkan tanıyor.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı