Vodofone’den yatırım reformu çağrısı

Vodafone Türkiye, ülkemizin dijitalleşme vizyonu ve elektronik haberleşme bölümü stratejisine yönelik tekliflerden oluşan yeni bir rapor yayınladı. Yatırımların devamlılığı için telekomünikasyon bölümünün stratejik bölüm olarak kabul edilmesine ve bir yatırım ıslahatı gerçekleştirilmesine gereksinim olduğuna dikkat çekilen rapora nazaran; kaynakların aktif kullanılması, yatırımların teşvik ve adil katkı hissesi üzere uygulamalarla desteklenmesi, gelir akışının sürdürülebilir hale getirilmesi ve rekabet ortamının güzelleştirilerek öngörülebilir bir yatırım ortamı oluşturulması gerekiyor.                              

Vodafone, Türkiye’nin dijitalleşme seyahatini mercek altına alan raporlar yayınlamaya devam ediyor. Şirket artık de kendi iç kaynaklarıyla hazırladığı ve Türkiye’nin dijitalleşme vizyonu ve elektronik haberleşme kesimi stratejisine yönelik tekliflerden oluşan bir rapor yayınladı. Raporda, telekomünikasyon bölümünde yatırımların devamlılığı için dalın stratejik dal olarak kabul edilmesi ve bir yatırım ıslahatı gerçekleştirilmesi gerektiği belirtiliyor. Bu ıslahatla kaynakların aktif kullanımı ve yatırımların sağlanacak teşvikler ve adil katkı hissesi üzere uygulamalar ile desteklenmesine, gelir akışının sürdürülebilir hale getirilmesine ve rekabet ortamının güzelleştirilerek öngörülebilir bir yatırım ortamı oluşturulmasına muhtaçlık duyuluyor.

“Yatırımlarımızın gerçek bedeli 157,6 milyar TL’yi aştı”

Düzenlenen basın toplantısında konuşan Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, şirketin Türkiye’de faaliyet gösterdiği 17 yılda sergilediği performans hakkında bilgiler paylaştı:

“Ülkemizin ve kesimimizin geleceğine duyduğumuz inançla yatırımlarımızı sürdürüyoruz. Son 17 yılda yaptığımız yatırımın gerçek pahası 157,6 milyar TL’yi aştı. Bu süreçte Vodafone’un gerçekleştirdiği toplam yatırım, Türkiye’nin çektiği yabancı yatırımın %4,6’sına denk geliyor. Vodafone ekosistemi olarak, sadece 2022-2023 mali yılında Türkiye GSYH’sine 68 milyar TL’lik katkı sağladık. Vodafone’da yaratılan her 1 TL’lik katma paha, Türkiye iktisadında yaklaşık 2,3 TL’lik katma bedel yaratıyor. Vodafone ekosisteminin GSYH katkısı, Türkiye’deki 45 ilin GSYH’sinin üzerinde. Operasyonlarımız, Türkiye’de 112 bin kişilik istihdam yaratılmasına imkân sağlıyor. Vodafone Holding bünyesindeki her 1 kişilik istihdam, Türkiye iktisadında 38 kişilik istihdam yaratıyor. Vodafone sayesinde oluşan istihdam, Türkiye’deki 32 ilin toplam sigortalı çalışan sayısından fazla. Yatırımlarımızla ülkemizin dijitalleşmesine ve memleketler arası rekabet gücünün artmasına katkı sağlamaktan memnuniyet duyuyoruz.”

“Uzun vadeli bir stratejik plana muhtaçlık var”

Kamu siyaseti için değerli bilgiler sağlayan tahlillerin üretilmesine liderlik ettiklerini belirten Aksoy, şunları söyledi: 

“Son yayınladığımız raporda, taşınabilir ve sabit olarak ayırmaksızın, bir bütün olarak, bölümün hak ettiği stratejik kıymete ve prestije kavuşması, dalda yatırımların sürdürülebilirliğini tehdit eden yatırım maliyeti ve gelirleri ortasındaki dengesizliğin giderilmesi ve kesimin gereksinim duyulan dijital dönüşüm ve değişime gerçekçi ve sağlıklı bir tabanda katkı sağlaması için tekliflerimize yer veriyoruz. Ülkemizin kalkınması bakımından kritik role sahip elektronik haberleşme altyapılarının yaygınlaştırılarak dijital dönüşümün hızlandırılması için uzun vadeli maksatları de kapsayan bir stratejik plan dahilinde hareket edilmesi değer arz ediyor. Bu doğrultuda, dünyadaki gelişmelere ve belirlenen amaçlara paralel olarak ülkemizde de 2030 dijitalleşme vizyonuyla amaç belirleme ve bu gayelere ait aksiyon adımlarını somutlaştırma çalışmaları yapılması yüksek siyaset önceliğine sahip bir adım olacak. Toplumun, devletin ve şirketlerin dijitalleşme amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak en değerli bileşen yüksek kapasiteye ve kapsama sahip genişbant internet altyapısı. Hasebiyle internet altyapısının yaygınlığı, dijitalleşme siyasetinde öncelikli olarak ele alınması gereken bir sıkıntı.”

Sektörü 2030 amacına taşıyacak kilometretaşları

Engin Aksoy, 2030 yılına gelindiğinde elektronik haberleşme dalının ulaşması gereken kilometretaşlarını ise şu halde sıraladı:

• 5G teknolojisinin hayata geçmiş olması
• 6G teknolojisi için hazırlıkların yapılmış olması, teknoloji ekosisteminin oluşması
• Ülke çapında 2 milyon km fiber ağına ulaşılması
• Spektrum siyasetinin dal ile istişare yoluyla yatırımları teşvik edecek formda belirlenmesi, hem abonelerin kapasite gereksinimini karşılayacak biçimde hem de gelecek teknolojileri destekleyecek bir plan dahilinde sunulması 
• Düzenleyici çerçevenin yeni teknolojilere yatırımı kolaylaştırması ve 2G, 3G üzere vakitle abone talebini karşılamakta yetersiz kalan teknolojilere yatırım ile ilgili yükümlülüklerin kaldırılması ve/veya gözden geçirilmiş olması
• Uydu teknolojilerinin tamamlayıcı olarak hem yedeklilik hem de kırsal ve kapsama boşluğu olan alanlarda abonelere hizmet sunulması için kullanıma geçmiş olması
• Bulut teknolojisi ve tahlillerinin globalleşmenin getirdiği fırsatları da gözetecek halde özel dal ve kamuda yaygınlaşmış olması
• Veri merkezi yatırımlarınn bilgi muhtaçlığını karşılayacak kapasiteye ulaşması ve ülkemizin bir bölgesel merkez haline gelmiş olması
• Denizaltı fiber kablolar ile memleketler arası temasların yapılmış olması
• Abonelerin akıllı aygıt penetrasyonunun %100 olması ve akıllı aygıtların lüks eser olmaktan çıkarılması

“Sektörün sürdürülebilirliği sağlanmalı”

Sektörün ayakta kalması ve yatırımların devamlılığı için bölümün stratejik dal olarak kabul edilmesi ve bir yatırım ıslahatının gerçekleştirilmesi gerektiğini belirten Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy, şöyle devam etti:

“Öncelikle öngörülebilir bir yatırım ortamı oluşturarak kesim gelirlerinin sürdürülebilir olması sağlanmalı. Bunun için atılması gereken adımların başında aktif bir spektrum idaresinin hazırlanması geliyor. Kesimimizin yeni kuşak teknolojilere dönüşümü sağlayacak yatırım planlarını oluşturabilmesi ve yatırımların verimliliğini artırabilmesi için birtakım adımlar atılması gerekiyor. Örneğin 3G üzere artık muhtaçlığa yetmeyen teknolojilerin 4.5G üzere daha yeni ve verimli teknolojilerle güncellenmesi gerekiyor. 5G frekans tahsislerinin yapılması, teknoloji dönüşümüne ait yatırımlarımız açısından çok kritik. 5G’ye geçiş sürecinde, ülkemizde atıl durumda olan 700 MHz bandının 5G geçişi beklenmeden kullanıma sunulmasıyla hem 5G’ye hazırlık sürecine katkı vermesi hem de kullanıcılara daha yüksek kapasite ve kalitede hizmet sunulması sağlanabilir. Frekans tahsislerinin hakikat vakitte, yanlışsız ölçüde ve uygun şartlarda yapılması, yatırımların sürekliliği ve teknolojinin yaygınlaşması bakımından kritik ehemmiyet taşıyor. Temelde lisans ve yetkilendirme olarak söz edilebilecek düzenleyici çerçevenin telekomünikasyon bölümünün dinamizmini ve teknolojik gelişmeleri de dikkate alarak esnek olması, bunun yanında bilhassa kıt kaynakların kullanım haklarının uzaması/uzamaması durumuna dair süreç ve kuralların net olması gerekiyor. Lisans süreçleri, bedelleri ve uzatma ile ilgili şartların, sabit ve taşınabilir hizmetler için kesimdeki tüm oyuncular açısından eşit ve adil formda belirlenip uygulanması, rekabetin korunması bakımından değerli. 

Sektörün finansal sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için yeni siyasetlerin benimsenmesine, mevcut sektörel ve genel düzenleyici yapının gözden geçirilmesine ve gerekli adımların atılmasına muhtaçlık bulunuyor. Düzenleme süreçlerinde gereksinim odaklı yaklaşımın benimsenmesi ve sektörel yükümlülüklerin neden olduğu baskı ve maliyetlerin azaltılması gerekiyor. Bu emelle operatörler üzerine sorumluluk yükleyen yatırım yükümlülükleri ile bölümün karşılaması mümkün olmayan kapsama şartları ile tüketici hakları yaklaşımında bütüncül bir bakış açısıyla değişime muhtaçlık var. Lisans rejiminin daha esnek hale gelmesi ve teknolojik gelişmelere ahenk sağlayacak süratte olması için sadeleştirilmesine gereksinim var. 2G, 3G, 4.5G üzere farklı farklı lisans ve yetkilendirmelerde her birinin kapsama ve yatırım yükümlülükleri üst üste toplanarak devam ediyor. Meğer, değişen teknoloji ve tüketici gereksinimlerine nazaran uyumlanmalı ve güncellenebilmeli.” 

“Ortak altyapı ve yapısal ayrışma modelleri değerlendirilmeli” 

Engin Aksoy şunları kaydetti:

“Bu vizyonla oluşturulacak stratejide altyapı kurulumlarının kolaylaştırılmasının önü açılarak dijitalleşmenin getireceği ekonomik büyüme ve katma pahanın ortaya çıkarılması ülkemizin menfaatine olacak. Bu kapsamda kıymetli bahislerden biri de fiberin yaygınlaştırılmasının önceliklendirilmesi. Fiber yatırımı tek şirkete bırakılacak bir iş değil, tüm hanelere fiber götürülmesi mevcut yatırım süratiyle 2050’yi bulacak. Bunun için altyapı suram mevzuatının güzelleştirilmesi, fiber altyapı kurulumunun hızlandırılması ve fibere erişim konusunda rekabetin sağlanması hedefiyle ortak altyapı şirketi dahil farklı modellerin kıymetlendirilmesi, fibere erişim şartlarının kesimdeki tüm oyuncuların adil fiyat ve hizmet kalitesi düzeyinde hizmet sunmasını sağlayacak seviyeye getirilmesi gerekiyor. Dünyada fiber konusunda rekabetin sağlanması için yerleşik işletmecinin yapısal ayrışması ve ortak altyapı şirketi üzere modeller uygulanıyor. Örneğin İngiltere’de British Telekom yapısal ayrışma ile altyapı ve hizmet sunumu için iki farklı şirket haline getirildi. Openreach isimli altyapı şirketi tüm operatörlere fiber altyapı kurup kiralıyor. Tıpkı vakitte kesimde özel teşebbüs olarak Cityfibre isminde farklı bir altyapı şirketi kurulmuş olup Openreach ile rekabet halinde fiber altyapı kuruyor. Ülkemizde de bu üzere rekabetin önünü açacak uygulamalara muhtaçlık olduğunun altını çizmek isterim. 2026’da mühleti bitecek olan ve gündeme gelen sabit altyapı uzatma süreci, bu modellerin uygulamaya alınması için kıymetli bir fırsat sunmaktadır.”

“Sektörde öngörülebilir ve adil bir yatırım ortamı tesis edilmeli”

 “Ülkemizde dijitalleşmenin istek edilen düzeyde yaygınlık kazanması, elektronik haberleşme bölümünün varlık ve sürdürülebilirliğine bağlı. Mevcut siyasetler ve yapı ile devam edilirse, ülkemizin dijitalleşmesi ile ilgili ortaya koyduğumuz 2030 amaçlarına ulaşılması mümkün olmayacak, dünyanın gerisinde kalma riski ile karşı karşıyayız. Gelinen noktada, hem rekabet şartlarının hem de yatırım ikliminin hakikat siyaset tercihleri ve düzenleyici müdahalelerle vakit kaybedilmeksizin geliştirilmesi elzem. Bu noktada kesimi etkileyen siyasetlere ait karar düzeneğinin adil ve tüm oyunculara eşit aralıkta olması yüksek ehemmiyet taşıyor. Ülkemizin dijitalleşme seyahatinde milletlerarası rekabeti yakalaması için yatırımların hızlanması koşul. Yatırımların hızlanabilmesi için de bölümde öngörülebilir ve adil bir yatırım ortamı tesis edilmesi gerekiyor. Bunun için kesimde aksak rekabetin ortadan kaldırılması ve yatırımların artması için yapısal değişikliklerin hayata geçirilmesi gerekiyor.”

“Ortak bir vizyonla hareket edilmeli”

Sektörün dijitalleşmeyi sağlayan stratejik pozisyonuyla amaçlanan yararın elde edilebilmesi için ortak ve sağlam temellere dayanan bir vizyonla hareket edilmesi gerektiğinin altını çizen Aksoy, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:

“Bu ortak vizyonun tesis edilebilmesi için toplumun, şirketlerin ve devletin yeni teknolojilerden ve dijitalleşmeden sağlayabilecekleri yarar ile ekonomik kalkınmaya katkı verilmesi sağlanmalı. Kesimin sürdürülebilirliğini gözeterek gelir ve yatırım istikrarının kurulmasını destekleyecek düzenleyici adımlar atılmalı. Altyapıya yatırımın teşvik edilmesi ve kolaylaştırılması ile kapasite ve kapsamanın artırılması amaçlanmalı. Yeşil dijital dönüşüm odağında dal pratiklerinin sürdürülebilir olması için kaynakların faal kullanılması temel olmalı. Bölüm için rekabetçi bir ortam tesis edilerek inovasyonun teşvik edilmesi, böylelikle dalın sağladığı servislerin ve eserlerin geliştirilmesi hedeflenmeli. Bu vizyonla dal öncülüğünde dijital dönüşüm gerçekleştirilerek toplumsal kalkınma sağlanabilir. Vodafone olarak, bugüne kadar olduğu üzere bugünden sonra da ülkemize olan inancımızın gereği olarak kesimimizin geleceğini teminat altına almak üzere her türlü katkıyı vermeye ve işbirliğinde bulunmaya hazırız.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı